Płyta drobnorowkowa

Płyta drobnorowkowa (inaczej także płyta mikrorowkowa, ang. microgroove record) to najbardziej popularny typ płyty gramofonowej. Płyty drobnorowkowe są też kolokwialnie nazywane winylowymi ze względu na materiał z jakiego się je wykonuje (polichlorek winylu). Płyty drobnorowkowe są dwustronne. Rowek z zapisem zaczyna się przy brzegu płyty i kończy przy jej środku.

Płyty drobnorowkowe występują w kilku rodzajach, różniących się prędkością obrotową i średnicą, co daje w konsekwencji zróżnicowaną długość nagrania. Największą popularność zdobyły dwa rodzaje płyt drobnorowkowych. Płyta długogrająca, potocznie nazywana longplejem (Long Playing Microgroove Record - skrót LP), ma średnicę 12 cali (30 cm), prędkość obrotową 33 1/3 obr/min, a maksymalny czas nagrania to około 30 minut na stronę. Płyta krótkogrająca, potocznie nazywana singlem, ma średnicę 7 cali (17,5 cm) i prędkość obrotową 45 obr/min. Przez krótki czas po wejściu na rynek single i longpleje były lansowane przez firmy fonograficzne (RCA Victor oraz Columbia) jako formaty konkurencyjne, ale w ostateczności oba warianty przyjęły się na rynku i rozpowszechniły się gramofony obsługujące obydwa rodzaje płyt.

Zapis monofoniczny na płytach drobnorowkowych wykorzystuje rowek o szerokości 50 mikronów, zapis stereofoniczny rowek o szerokości 40 mikronów. Według zaleceń IEC promień wierzchołka igły ma się zawierać w przedziale 13-25µm dla zapisu monofonicznego lub 13-18µm dla zapisu stereofonicznego.

Drobnorowkową płytę długogrającą zaprezentowała firma Columbia Records w 1948 roku. Prototypowe systemy stereofoniczne prezentowano w 1957 roku, a w 1958 roku specyfikacja zapisu stereofonicznego na płycie długogrającej została zaakceptowana przez amerykańskie stowarzyszenie fonograficzne RIAA. W latach 1950-tych produkcja płyt drobnorowkowych rozwinęła się bardzo dynamicznie, co doprowadziło do szybkiego zmniejszenia produkcji płyt gruborowkowych.

W latach 1982-83 na rynek wprowadzono płyty kompaktowe (CD) i niewiele później - w drugiej połowie lat 1980-tych - produkcja płyt drobnorowkowaych zaczęła spadać. W niektórych krajach występowały też przejściowe wzrosty sprzedaży, czy to płyt drobnorowkowych w ogóle, czy to ich poszczególnych typów. Wbrew niektórym starszym prognozom produkcja płyt drobnorowkowych nie zanikła. Do bardzo małych rozmiarów skurczył się rynek singli, ale w latach 2008-2016 wystąpiła wyraźna tendencja wzrostowa w sprzedaży płyt długogrających. Według danych międzynarodowego stowarzyszenia fonograficznego IFPI globalny rynek płyt analogowych osiągnął minimum wartości sprzedaży w roku 2006. W roku 2016 globalna sprzedaż wyniosła 37,5 miliona sztuk. W latach 2007-2020 wartość sprzedaży płyt analogowych nieustannie rosła. Zjawisko to określa się w angielskim terminem vinyl revival, co można przetłumaczyć jako odrodzenie winylu.

Sprzedaż płyt analogowych na wybranych rynkach liczby podane w tysiącach sztuk, w nawiasach źródła danych									Sprzedaż globalna
Rok	USA LP (RIAA)	USA single (RIAA)	UK LP (BPI)	UK single 7 cali (BPI)	UK single 12 cali (BPI)	Niemcy LP (BVMI)	Japonia LP+single (RIAJ)	Francja (SNEP)	wartość sprzedaży w mln. USD (dane IFPI)
2021	39.700	-	5.300	-	-	-	1.907	5.200	-
2020	23.700	-	4.800	-	-	4.200	1.095	4.500	-
2019	18.500	-	4.300	-	-	3.400	1.219	4.000	-
2018	16.700	-	4.200	-	-	3.100	1.116	3.800	-
2017	15.600	-	4.100	-	-	3.300	1.063	3.200	ok. 640
2016	14.800	-	3.200	-	-	3.100	799	1.800	564
2015	16.900	500	2.115	-	-	2.100	662	900	456
2014	13.200	500	1.289	-	-	1.800	401	-	347
2013	9.400	300	781	128	87	1.400	268	-	224
2012	6.900	400	389	96	55	1.000	453	-	171
2011	5.500	400	337	123	63	700	210	-	113
2010	4.000	300	234	151	67	600	105	-	87
2009	3.200	300	219	222	110	500	102	-	70
2008	2.900	400	208	485	253	500	212	-	66
2007	1.300	600	205	1.040	803	400	324	-	53
2006	900	1.500	250	1.046	1.251	300	248	-	36
2005	1.000	2.300	351	1.072	2.076	400	306	-	37
2004	1.360	3.500	453	630	2.598	500	894	-	51
2003	1.500	3.800	579	401	2.813	600	580	-	54
2002	1.700	4.400	657	265	3.468	600	697	-	64
2001	2.300	5.500	761	178	3.961	600	1.297	-	92
Dane RIAA z rynku amerykańskiego z wcześniejszych publikacji były korygowane w publikacjach późniejszych