Co zrobić gdy zepsuje się głośnik

Załóżmy, że spotkała nas niemiła niespodzianka. Usłyszeliśmy, że "coś" jest nie tak z dźwiękiem naszego systemu audio. Wykonaliśmy niezbędne czynności diagnostyczne i okazało się, że przyczyną problemu jest awaria głośnika w naszych kolumnach. Co należy zrobić?

Po pierwsze nie denerwować się nadmiernie. W zdecydowanej większości przypadków kolumny daje się naprawić i to naprawić skutecznie za rozsądną cenę. Po drugie lepiej powstrzymać się od prób samodzielnych, niefachowych napraw. Istnieje niemałe ryzyko, że takie próby powiększą zakres uszkodzeń.

Z naszych obserwacji wynika, że u właściciela zepsutych kolumn z reguły pojawia się chęć jak najszybszego zakupu nowego głośnika na zamianę. Decyzję o sposobie usunięcia usterki lepiej jednak podjąć na spokojnie po przeprowadzeniu analizy sytuacji.

Przegląd dostępnych możliwości
Problemu nie da się ograniczyć do prostego wyboru pomiędzy naprawą uszkodzonego głośnika a kupnem nowego zamiennika. Zarówno w przypadku zakupu jak i naprawy powinniśmy wyróżnić różne opcje.

• W większości przypadków głośniki stosowane w fabrycznie produkowanych kolumnach niestety nie są dostępne w zwykłej sprzedaży detalicznej. Nowy głośnik można wówczas kupić tylko jako część serwisową od dystrybutora. Zwykle jest to rozwiązanie kosztowne, ceny głośników sprzedawanych do celów serwisowych mogą wielokrotnie przekraczać ich realną wartość rynkową. Chociaż na pierwszy rzut oka wykonanie naprawy w ten sposób wydaje się najbardziej logicznym wyborem, ze wzgędu na koszty wcale tak być nie musi.
• Sytuacja jest korzystniejsza, jeśli model głośnika, który zepsuł się w naszej kolumnie jest dostępny w handlu. W takim przypadku możemy go kupić w sklepie a nie w serwisie, co z reguły oznacza niższą cenę. Mimo wszystko takie rozwiązanie też często jest dość kosztowne.
• W niektórych przypadkach możemy jednak zdecydować się na poważniejszy kompromis i zakupić głośniki inne aniżeli użyte w oryginalnych kolumnach. Oczywiście w ten sposób bardzo zmniejszamy szanse przywrócenia kolumn do ich pierwotnego stanu, możemy jednak przynajmniej przywrócić je do działania. Przy ostrożnym doborze głośników i ewentualnym wykonaniu drobnych adaptacji konstrukcyjnych mamy jednak szanse osiągnąć jakość brzmienia na poziomie oryginału.
• Najbardziej uniwersalnym, a średnio rzecz biorąc także najbardziej ekonomicznym sposobem jest zlecenie naprawy zepsutego głośnika firmie wyspecjalizowanej w tego typu usługach. Koszty typowych napraw mieszczą się przedziale od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu złotych. Profesjonalany serwis prawie zawsze poradzi sobie ze spaloną lub odklejoną cewką, naderwanym resorem, naderwanym lub niedoklejonym zawieszeniem, odklejoną kopułką przeciwpyłową, zdeformowanym karkasem, czy ciałem obcym w układzie magnetycznym. Natomiast jeśli mamy do czynienia z poszarpaniem, podziurawieniem lub termiczną deformacją membrany lub górnego zawieszenia to naprawa może być bardziej kłopotliwa, choć bardzo dużo będzie tu zależało od marki danego głośnika, rodzaju zawieszenia i membrany.
• Szczególnym wariantem naprawy jest usunięcie awarii z wykorzystaniem części naprawczych pochodzących od producenta głośnika. Tu też należy jeszcze wprowadzić dalsze rozgraniczenie. Podobnie jak przy zakupie całych głośników także przy zakupie części do głośników możemy natknąć się na wygórowane ceny podzespołów, które nie są dostępne na wolnym rynku. Generalnie zakup elementów do naprawy to jednak wyraźna oszczędność w stosunku do zakupu całych głośników.

Który wariant wybrać?
Jako podstawowy wariant radzimy przyjąć naprawę głośnika w specjalistycznej firmie. Profesjonalny serwis może przywrócić większość uszkodzonych głośników do stanu bardzo bliskiego oryginalnemu. Co prawda nie dysponujemy wiedzą dotyczącą średniego poziomu usług naprawczych, ale nasze własne doświadczenia w tej materii są pozytywne. Naprawiane głośniki, które mieliśmy okazję sprawdzać miały parametry na tyle bliskie parametrom katalogowym, że trudno było stwierdzić czy odstępstwo wynikało z faktu wykonania naprawy czy ze zwykłych rozrzutów produkcyjnych. Nie byliśmy też w stanie jednoznacznie stwierdzić aby w subiektywnym odbiorze naprawa negatywnie wpłynęła na brzmienie. Przestrzegamy też przed ewentualną krytyką naprawianych głośników. Jest to klasyczny przypadek, kiedy siła sugestii może deformować wrażenia słuchacza. Osoba nie mająca zaufania do jakości naprawy może łatwo usłyszeć uszczerbki brzmienia, które w rzeczywistości nie istnieją.

Może się zadrzyć tak, że model głośnika zastosowanego w naszych kolumnach to produkt niedrogi i zamiast naprawy bardziej będzie się opłacało kupić nowy głośnik. Jednak jeśli koszt głośnika wyraźnie przewyższa koszt naprawy, to należy znaleźć solidne uzasadnienie dla usprawiedliwienia dodatkowych wydatków. Pierwszym istotnym argumentem przemawiającym za zakupem głośnika może być brak możliwości wykonania dobrej jakości naprawy ze względu na samą naturę uszkodzenia. Drugim argumentem może być szczególnie wysoka wartość zestawów i chęć zachowania ich w oryginalnej formie.

Zakup głośnika innego typu niż oryginalny może się wydać wyjściem nieco egzotycznym. Czasami sytuacja jest jednak patowa - naprawa jest trudna do wykonania, a oryginalny głośnik niedostępny. W przypadku tanich zestawów o mniejszych ambicjach łatwiej pogodzić się ze zmianą brzmienia wynikajacą ze zmiany głośnika. W zestawach droższych, bardziej zaawansowanych przy ostrożnym doborze głośników oraz drobnych adaptacjach konstrukcyjnych też często da się uzyskać dobry efekt, choć niekoniecznie taki sam jak przed awarią.

Wykonanie naprawy
Decyzja o zleceniu naprawy uszkodzonego głośnika powoduje konieczność wyboru serwisu. Jeśli nie znacie takiego zakładu i nie możecie się oprzeć w tej materii na poradzie kogoś zaufanego, będziecie musieli sami przeprowadzić poszukiwania. Generalnie każdy importer kolumn, projektant kolumn, instalator systemów car-audio, firma zajmująca się nagłośnieniami czy też importer głośników ma kontakt z jakimś serwisem. I do tego typu firm najlepiej zwrócić się z prośbą o pomoc. Część dystrybutorów zapewne odmówi udzielenia jakichkolwiek informacji. Mimo wszystko radzimy szukać namiaru zakładu serwisowego w źródłach profesjonalnych. Nawet jeśli niektórzy dystrybutorzy odmówią pomocy, kilka rozmów telefonicznych lub e-maili tak czy inaczej powinno doprowadzić Państwa do celu.

Profilaktyka
Mamy nadzieję, że po lekturze wcześniejszej części tego artykułu awarie głośników już nie wydają się Państwu aż tak groźne. Mimo wszystko profilaktyka jest jednak lepsza od leczenia.

Generalnie bardziej kłopotliwe są uszkodzenia zewnętrzne. Z tego względu dobrze jest chronić głośniki przed bezpośrednim nasłonecznieniem. Warto postępować tak ze wszystkimi kolumnami, ale szczególnie skrupulatnie należy przestrzegać tej zasady dla głośników, które mają piankowe zawieszenia. Najlepiej jeśli kolumny można ustawić w ten sposób, aby światło słoneczne z okien nie padało bezpośrednio na głośniki, tylko na tylne i/lub boczne ścianki. Jeśli odsunięcie głośników od okna nie jest możliwe to należy zastosować jakąś zasłonę, czy to na oknie czy w postaci maskownicy na kolumnie. Sprawcami uszkodzeń bywają małe dzieci oraz zwierzęta domowe. Także z tego względu warto stosować maskownice jako środek ochronny. Istnieją też substancje zapachowe w aerozolu do odstaraszania kotów - podobno całkiem skuteczne.

W czasie normalnego użytkowania głośniki rzadko ulegają uszkodzeniu z powodu przeciążenia. Jeśli jednak słuchamy muzyki w dużym pomieszczeniu, z wysokimi poziomami głośności lub organizujemy taneczne imprezy, to ryzyko przeciążenia poważnie rośnie. Najlepiej jeśli te okoliczności uwzględni się przy zakupie kolumn i wybierze model przystosowany do większych obciążeń.