Elektroniczna korekcja akustyki jako alternatywa dla ustrojów akustycznych

Układy do elektronicznej korekty akustyki pomieszczeń dawniej były dostępne w postaci osobnych, drogich urządzeń. Z czasem popularność tego typu rozwiązań znacznie wzrosła a ich koszty zmalały. Jak wiadomo proces zwiększania mocy obliczeniowej procesorów i równoległego spadku ich cen postępuje systematycznie od wielu lat. To wpłynęło też na kształt oferty urządzeń korygujących akustykę w sposób elektroniczny. Układy korekcyjne są już szeroko stosowane jako element wyposażenia różnych urządzeń, zwłaszcza w sprzęcie AV. Wiele osób i firm bardzo zachwala możliwości elektronicznej korekcji. Producenci sprzętu nie boją się odważnych sformułowań, według których elektronika potrafi przeanalizować akustyczne problemy pomieszczenia, a następnie je skorygować.

Popularność elektronicznej korekcji spowodowała, że mamy już do dyspozycji dużo praktycznych doświadczeń. Elektroniczna korekcja przynosi słyszalne zmiany i zazwyczaj zmiany te są odbierane pozytywnie. W tej sytuacji tym bardziej trzeba przypominać o poważnych ograniczeniach elektronicznej korekcji akustyki.

Przede wszystkim należy podkreślić, że elektroniczna korekcja nie może być traktowana jako zamiennik ustrojów akustycznych. Ustroje akustyczne pozwalają uzyskać dużo lepsze wyniki niż elektroniczna korekcja i pozwalają rozwiązywać problemy, z którymi układy elektroniczne sobie po prostu nie radzą. Promocja elektronicznej korekcji trafia często na podatny grunt, bo wszyscy klienci wolą uniknąć kosztów zakupu ustrojów akustycznych i zdecydowana większość unika adaptacji akustycznej ze względów estetycznych i praktycznych.

Brak kontroli wybrzmień

W pomiarach akustycznych pomieszczeń można zobaczyć jak na charakterystykach wygasania dźwięku widoczne są przedłużone wybrzmienia na niektórych częstotliwościach (inaczej dzwonienie). Wbrew optymistycznycm twierdzenieom z obozu producentów elektroniki układy korekcyjne nie usuwają takich problemów. Nawet ściszenie częstotliwości, na których występują wybrzmienia nie usuwa tego zjawiska, a tylko nieco łagodzi jego skutki. Natomiast ustroje akustyczne przynoszą wyraźną, autentyczną poprawę.

Wyrównywanie charakterystyk w różnych miejscach pomieszczenia

W typowych pomieszczeniach charakterystyki częstotliwościowe są bardzo nierówne i jednocześnie bardzo silnie zależne od miejsca pomiaru. Na typowym pomiarze charakterystyki przenoszenia (mierzonym bez uśredniania) zobaczymy wiele głębokich dolin i wysokich szczytów. Niewielkie przesunięcia mikrofonu pomiarowego powodują potężne zmiany w rozkładzie tych zafalowań. Nawet różnica odległości pomiędzy lewym i prawym uchem jest wystarczająca by znacząco zmienić mierzoną charakterystykę. Tak właśnie objawiają się przestrzenne rozkłady modów i nakładanie dźwięku bezpośredniego z różnymi odbiciami. Nie sposób przy pomocy układów elektronicznych wyrównać charakterystki w taki sposób by korekcja działała prawidłowo w różnych miejscach pomieszczenia. Co gorsza, elektroniczna optymalizacja poprawiająca charakterystyki w jednym miejscu może pogorszyć je w innym miejscu. Natomiast prawidłowa aplikacja ustrojów akustycznych pochłaniających i/lub rozpraszających da gwarantowaną poprawę. Charakterystyki się wygładzą i nie będą aż tak zmienne w zależności od miejsca pomiaru.

Dodatkowe wymogi dotyczące sprzętu w systemach z elektroniczną korekcją

Kiedy elektroniczna korekcja ścisza wybrane częstotliwości nie powoduje to dodatkowych wymagań względem towarzyszącego sprzętu. Ale kiedy układ korekcyjny próbuje wypełnić dolinę na charakterystyce, to rośnie zapotrzebowanie na moc ze wzmacniacza i rośnie obciążenie głośników. Ponieważ głębokość dolin może znacznie przekroczyć 20dB, pełna korekcja elektroniczna jest w praktyce niemożliwa. Próba pełnego wyrównywania dolin na charakterystyce w pomieszczeniu w sposób niemal nieunikniony powodowała by uszkodzenia głośników i/lub wzmacniaczy. Oczywiście nikt nie aplikuje korekcji w tak ekstremalny sposób, ale sam problem jednak istnieje. Przewaga ustrojów akustycznych znowu jest tu oczywista - wyrównywanie charakterystyk następuje bez podnoszenia poziomu emitowanego dźwięku.

Realna skuteczność elektronicznej korekcji

Chociaż do rozwiązywania problemów akustycznych lepiej stosować ustroje, nie oznacza to, że należy elektroniczną korekcje odrzucić. Ma ona swoje miejsce i swoją rolę do odegrania. Tylko trzeba zdawać sobie sprawę co rzeczywiście można osiągnąć z jej pomocą. W praktyce możemy liczyć tylko na umiarkowane korzyści. Elektroniczna korekcja może dość skutecznie obniżyć poziom silnie uwypuklonych modów na najniższych częstotliwościach, jeśli takie kłopotliwe mody w danym pomieszczeniu akurat występują. No i można też wprowadzić pewną zmianę ogólnej równowagi tonalnej w paśmie. Ale nasza podstawowa porada pozostaje bez zmian: nie traktujcie elektronicznej korekcji jako substytutu ustrojów akustycznych, bo ustroje mają dużo większe możliwości.