Zawieszenie głośnika

Zawieszenie (ang. surround lub suspension) to element konstrukcyjny głośnika. Zawieszenie jest elastyczne, od strony wewnętrznej jest połączone (zwykle sklejone) z zewnętrznym obwodem membrany, a od strony zewnętrznej przyklejone do konstrukcji (kosza) głośnika. Spełnia ono kilka istotnych funkcji niezbędnych dla prawidłowego działania głośnika.

Głośnik średniotonowy z papierową membraną
oraz typowym zawieszeniem gumowym


Głośnik wysokotonowy z tioxidową membraną
na zawieszeniu w postaci pierścienia z gąbki

Zamiennie zawieszenie jest też określane terminem resor górny. Według tej konwencji resor (ang. spider) jest nazywany resorem dolnym. Słowem zawieszenie można też określić cały układ złożony obydwu elementów. W takim przypadku według jednej konwencji na zawieszenie złoży się resor górny oraz resor dolny, według drugiej konwencji resor oraz zawieszenie.

Zawieszenie utrzymuje membranę we właściwej pozycji. Chodzi zarówno o centrowanie jak też o utrzymanie neutralnej pozycji bez podłączonego sygnału oraz powrót wychylonej membrany do pozycji neutralnej. W głośnikach niskotonowych i średniotonowych zawieszenie zwykle dzieli tą funkcję z resorem. W głośnikach wysokotonowych spełnia tą funkcję samodzielnie.

Sprężystość i stratność zawieszenia ma swój udział w określeniu parametrów Thiele-Smalla - razem z resorem tam gdzie jest on obecny.

Rodzaj zawieszenia decyduje o naturze mechanicznego obciążenia zewnętrznego obwodu membrany. Ma to znaczny wpływ na powstawanie rezonansów i tłumenie drgań w membranie.

Zawieszenie porusza się wraz z membraną i też uczestniczy w promieniowaniu dźwięku. Przy określaniu efektywnej powierzchni membrany przyjmuje się zwykle, że część zawieszenia współtworzy sumaryczną powierzchnię promieniującą. Podobnie część masy zawieszenia współtworzy masę drgającą. W niektórych głośnikach wysokotonowych (głośnik pierścieniowy, ang. ring radiator) zawieszenie jest celowo poszerzone i ma duży udział w efektywnym promieniowaniu.

Najpopularniejszą formą zawieszenia w głośnikach średnio- niskotonowych jest pierścień wykonany z gumy. Pierścień ma zwykle fałdę wybrzuszoną na zewnątrz, fałdę wybrzuszoną do środka lub fałdę podwójną. Zamiast gumy stosowana jest też pianka. Zawieszenia piankowe były bardziej popularne przed rozpowszechnieniem zawieszeń gumowych, ale wciąż są stosowane. Kolejną formą zawieszenia jest zestaw kilku fałd z impregnowanej tkaniany lub impregnowanego papieru.

W głośnikach wysokotonowych też powszechnie stosuje się pojedynczą fałdę z gumy lub z materiału tekstylnego. W metalowych kopułkach stosowane bywa rozwiązanie polegające na tym, że funkcję zawieszenia spełnia płaskie przedłużenie membrany (poza obwodem części kopułkowej), ale taką konstrukcję należy traktować jako gorszą jakościowo.

Funkcję zawieszenia może też spełnić pierścień z gąbki pod warunkiem, że zakres roboczych wychyleń membrany jest nieduży. Firma Focal stosowała zawieszenia z gąbki w wielu modelach głośników wysokotonowych. Firma B&W wykorzystywała pierścień z gąbki w głośnikach średniotonowych (w firmowej nomenklaturze rozwiązanie nazywano FST czyli Fixed Suspension Transducer).

Zawieszenia mają ograniczoną trwałość i z czasem może wystąpić konieczność wymiany. Szczególnie szybko starzeją się zawieszena piankowe, których trwałość silnie zależy od warunków użytkowania. Bezpośrednie nasłonecznienie, wilgoć oraz częste skoki temperatury mogą znacznie skrócić żywotność piankowego zawieszenia. Zależnie od rodzaju użytego materiału i warunków użytkowania trwałość zawieszeń piankowych mieści się w przedziale od pojedynczych lat do kilkunastu lat. Zawieszenia gumowe są generalnie trwalsze, ale też mogą się deformować pod wpływem wysokiej temperatury. W niekorzystnych okolicznościach wystarczający dla powstania deformacji może być wzrost temperatury spowodowany przez nasłonecznienie. Po wieloletnim użytkowaniu ciężar membrany może spowodować odchylenie od centralnej pozycji. Tymczasowo można rozwiązać ten problem odwracając głośnik.