Ramię tangencjalne

Ramię tangencjalne to ramię przesuwające się liniowo tak aby utrzymywać wkładkę w kierunku stycznym do odczytywanego na płycie rowka.

Płyty gramofonowe są nacinane przez głowice poruszające się liniowo po promieniu. Nacinany rowek jest więc zawsze prostopadły do promienia płyty. W przeciwieństwie do głowic nacinających, zdecydowana większość ramion gramofonowych jest zamocowana w obrotowym łożysku. Z tego powodu, kiedy ramię obraca się w trakcie odtwarzania, zmienia się względne położenie wkładki w stosunku do płyty, a w szczególności zmienia się kąt pomiędzy kierunkiem wkładki a kierunkiem rowka. Oznacza to, że igła odczytująca zapis w rowku jest ustawiona pod innym kątem niż ustawiony był rylec głowicy nacinającej płytę. To odchylenie kątowe jest źródłem zniekształceń. Zastosowanie ramienia tangencjalnego w teorii pozwala wyeliminować ten problem.

Na podstawie pobieżnej analizy ramię tangencjalne wydaje się dużo lepszym rozwiązaniem od ramienia obrotowego. Ramiona tangencjalne mają jednak szereg wad, które spowodowały ich niską popularność. Wady te w większości wynikają z konieczności zastosowania układu przesuwającego liniowo ramię tangencjalne. Układ ten zwiększa komplikację konstrukcji. Układ ten podwyższa też koszty. Układy do liniowego przesuwu ramienia tangencjalnego nie zawsze są precyzyjne, co może podważyć sens stosowania tego rozwiązania, bo przy niepoprawnym przesuwie liniowym pojawią się odchylenia kątowe wkładki od kierunku rowka. Układy do liniowego przesuwu mogą też powodować pasożytnicze wibracje.

Ujawnianie się poszczególnych wad ramion tangencjalnych jest w dużej mierze związane z typem konstrukcji. Stosowane są ramiona z serwomechanizmem, ramiona oparte na czysto mechanicznym ułożyskowaniu oraz ramiona z łożyskiem powietrznym.

Ramiona tangencjalne były stosowane już od lat 1950-tych. Stosowało je wiele firm jak choćby Bang&Olufsen, Harman Kardon, Lenco, Marantz, Pioneer, Revox, Sony, Technics. Z biegiem czasu ramiona tengencjalne stały się domeną mniejszych firm specjalistycznych takich jak Airtangent, Clearaudio, Eminent Technology, Kuzma. Zainteresowanie mniejszych producentów skupiło się głównie na ramionach z łożyskiem powietrznym.

Schematyczny rysunek ramienia tangencjalnego