Uwaga!

Trwają prace techniczne na witrynie hifi.pl. Dopóki widoczny będzie niniejszy komunikat prosimy:
- nie zamieszczać ogłoszeń na giełdzie
- nie wykonywać żadnych innych czynności związanych z ogłoszeniami

Przewidujemy, że czas trwania prac nie przekroczy 20 minut. W tym czasie można normalnie korzystać z treści zamieszczonych na hifi.pl.

Kiedy niniejszy komunikat zniknie możliwe będzie korzystanie z wszystkich funkcji witryny.

Przepraszamy za wszelkie niedogodności wynikające z prowadzony prac.

Start Pomoc Kontakt Reklama O nas Zaloguj Rejestracja

Witryna hifi.pl wykorzystuje ciasteczka (cookies). Proszę kliknąć aby uzyskać więcej informacji.

Cechy charakterystyczne dwudrożnych zestawów MTM (d'Appolito)

Konfiguracja d'Appolito w zestawach dwudrożnych charakteryzuje się tym, że głośnik wysokotonowy jest umieszczony centralnie i symetrycznie pomiędzy pracującymi synchronicznie głośnikami nisko-średniotonowymi, umieszczonymi powyżej i poniżej głośnika wysokotonowego. Ścisle rzecz biorąc aby zestaw zasługiwał na miano konstrukcji d'Appolito muszą być też spełnione ścisle zdefinowane wymagania dotyczące zwrotnic. No ale potocznie mianem konstrukcji d'Appolito nazywa się wszystkie zestawy, w których spełniony jest warunek dotyczący układu geometrycznego głośników, nawet jeśli warunki teoretyczne dotyczące zwrotnic nie są spełnione. W przypadku dwudrożnych zestawów jest też używnay skrót MTM (midbass-tweeter-midbass). O samej konfiguracji można przeczytać więcej w naszym słowniku.

Zestaw dwudrożny d'Appolito
Dwudrożny zestaw MTM.

Kiedy mówi się o konfiguracji d'Appolito zwykle cała uwaga jest skupiona na charakterystyce kierunkowej tej konstrukcji. Charakterystyka pionowa jest symetryczna względem osi głośnika wysokotonowego. Poza tym można też zmniejszyć ilość dźwięku promieniowanego w stronę podłogi i sufitu. Charakterystyka kierunkowa to poniekąd powód, dla którego ta konstrukcja została w ogóle opracowana. Warto jednak zwrócić uwagę na kilka innych cech zestawów MTM.

Inspiracja

Inspiracją dla powstania tego artykułu są obserwacje praktyczne. Od czasu do czasu na rynku pojawiają się spokrewnione zestawy głośnikowe, które wykorzystują dokładnie takie same głośniki, z tym że jeden zestaw jest klasyczną konstrukcją z pojedynczym głośnikiem niskośredniotonowym, a drugi zestaw wykorzystuje konfigurację MTM. Co ciekawe, w subiektywnym odbiorze konstrukcja MTM zawsze różni się od konstrukcji z pojedynyczm głośnikiem niskośredniotonowym. Przeskok dotyczący subiektwnie postrzeganej ilości basu, skali dynamiki, ogólnej swobody dźwięku zwykle jest całkiem wyraźny. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy w zestawie MTM zastosowano dwa razy większą obudowę niż w zestawie z pojednyczm głośnikiem niskośredniotonowym i gdy pasmo przenoszenia jest teoretycznie takie samo.

Cechy charakterystyczne MTM

W kolumnie MTM moc sygnału na niskich i średnich tonach jest dzielona na dwa głośniki. Dzięki temu, dla danego poziomu głośności cewki osiągają niższe temperatury. Wzrost temperatury cewki prowadzi do kompresji dynamiki oraz do zmiany sposobu współpracy głośnika ze zwrotnicą w zależności od temperatury bieżącej. Obniżenie mocy przypadającej na głośnik i idące za tym obniżenie temperatury prowadzi do redukcji tych zniekształceń.

Na tej samej zasadzie jak dzięki mniejszej mocy zmniejsza się temperatura, zmniejszają się też wychylenia membran. A duże wychylenia też prowadzą do wzrostu zniekształceń. Oczywiście zniekształcenia są największe przy bardzo dużych wychyleniach, ale nie trzeba wcale dochodzić do granicy maksymalnego wychylenia liniowego by skorzystać z zastosowania dwóch głośników zamiast jednego. Już wcześniej zwiększanie wychyleń prowadzi do wzrostu różnego rodzaju znieksztalceń, jak choćby dynamiczna modulacja parametrów Thiele-Smalla. Dwa synchronicznie pracujące głośniki pozwalają też uzyskać większą głośność maksymalną. A więc mniejsze wychylenia to znowu korzyść.

Specyficzna dla zestawu MTM charakterystyka kierunkowa to nie jedyny efekt akustycznie różniący taką konstrukcję od zestawu z pojedynczym głośnikiem. Trzeba też uwzględnić, że zestawy głośnikowe pracują w pomieszczeniu, co w tym przypadku jest istotne. Charakterystyczną cechą pomiaru wykonanego w typowym miejscu odsłuchu jest zagłębienie charakterystyki wynikające z nałożenia dźwięku bezpośredniego oraz pierwszego odbicia od podłogi. Zagłębienie to przypada zwykle w rejonie górnego basu. W przypadku zestawów MTM mamy dwa głośniki, każdy w innej odległości od podłogi i dwa zagłębienia w różnych miejscach. Tam gdzie jeden głośnik powoduje zagłębienie drugi wypełnia w tym miejscu charakterystykę. A więc średnio rzecz biorąc możemy liczyć na wyrównanie charakterystyki w miejscu odsłuchu.

Druga różnica natury akustycznej to sposób pobudzania modów pomieszczenia. Co prawda głośniki są w takim samym położeniu na osi przód-tył i lewo-prawo, a różnica położenia dotyczy tylko osi góra-dół. Wydawać by się mogło, że z tego względu równoległa praca dwóch głośników w rożnych miejscach będzie miała małe znaczenie. Pamiętajmy jednak, że oprócz najważniejszych modów osiowych występują też mody styczne (rezonans między dwiema parami równoległych ścian w pomieszczeniu prostopadłościennym) i mody skośne (rezonans między trzema parami równoległych ścian w pomieszczeniu prostopadłościennym). Tak więc różnica w pobudzaniu modów pomieszczenia przez dwa źródła w porównaniu z pobudzaniem przez jedno źródło nie jest pomijalna.

W uproszczonej analizie zastosowanie dwóch równolegle pracujących głośników zamiast jednego głośnika zmniejsza impedancję o połowę. Można przyjąć, że w przybliżeniu tak faktycznie jest. Dalej trzymając się uproszczonej teorii, cewki w zwrotnicy będą miały dwukrotnie mniejszą indukcyjność, a kondensatory dwukrotnie większą pojemność - przy założeniu, że staramy się uzyskać filtr o takiej samej charakterystyce. Zmniejszenie impedancji trudno traktować wprost jako wadę zestawów MTM, ale w każdym bądź razie będzie to okoliczność wpływająca na dobór wzmacniacza. W przypadku wzmacniaczy tranzystorowych sprawa będzie wymagała mniej uwagi, w przypadku lampowców będzie bardziej znacząca. Co prawda nie jest możliwe jednoznaczne porównanie cen zwrotnic w omawianych tu przypadkach, ale przy wykorzystaniu dobrej jakości elementów, oszczędności wynikające z mniejszej indukcyjności cewek w zestawach MTM z reguły są nieco większe aniżeli dodatkowy koszt zakupu kondensatorów o większej pojemności. Tak więc jest spora szansa, że zwrotnica zestawu MTM będzie nieznacznie tańsza od zwrotnicy analogicznego zestawu z jednym głośnikiem niskośredniotonowym.

* * * * * * *

Zestawy MTM można uznać za wariant konstrukcyjny lokujący się pomiędzy typową konstrukcją dwudrożną wykorzystującą pojedynczy głośnik niskośredniotonowy, a konstrukcją trójdrożną. MTM nie daje wszystkich zalet, które mają zestawy trójdrożne, ale jest za to rozwiązaniem stosunkowo ekonomicznym. Dodatkowe nakłady finansowe są w tym przypadku określone z dużą dokładnością - sprowadzają się do kosztu dodatkowego głośnika niskośredniotonowego i nieco droższej stolarki. Istnieją nawet szanse na nieznaczne obniżenie kosztów zwrotnicy. Zestawy MTM nie nastręczają żadnych dodatkowych utrudnień na etapie projektowania, pod tym względem należy je traktować tak samo jak inne zestawy dwudrożne, co jest o tyle istotne, że średnio rzecz biorąc opracowywanie projektów trójdrożnych jest bardziej pracochłonne. Biorąc pod uwagę wymienione okoliczności, wydaje się, że konstrukcja MTM nie zdobyła na rynku tak dużej popularności na jaką zasługuje.

Jeśli mają Państwo uwagi dotyczące tej strony lub zauważyliście na niej błędy, dajcie nam znać.
Aby przekazać swoje uwagi do redakcji proszę
Copyright © 1991-2024 Magazyn Hi-Fi, Gdynia, Poland
logo hifi.pl